De kaak gerelateerde vorm van het headshaking-syndroom is op dit moment de meest voorkomende vormen. Dit is niet altijd zo geweest, want in het verleden behoorde "pollenallergie" tot de koploper.  In 2019 werd steeds meer zichtbaar dat er een toename was van de groep met de kaak gerelateerde vorm van het headshaking-syndroom.  Dat is natuurlijk niet helemaal zonder reden, en daarom duiken we in dit artikel verder in op deze vorm, de triggers en mogelijke oorzaken. 

Wanneer een paard last heeft van de kaak gerelateerde vorm van het headshaking-syndroom dan is dat niet altijd even eenvoudig om vast te kunnen stellen. Dit heeft alles te maken met één van de meest voorkomende triggers bij deze vorm, namelijk; aanspanning. Aanspanning is een heel erg breed begrip en dat maakt het voor veel paardeneigenaren vaak lastig te herkennen.  

Ik merk steeds meer op dat eigenaren aangeven dat hun paard zijn spanning niet kwijt kan.  Daar zit ook zeker een kern van waarheid in, want bij paarden met de kaak gerelateerde vorm van het headshaking-syndroom speelt (aan)spanning een grote rol. Door de pijnscheuten in de zenuwen hebben veel paarden de neiging om met hun kaken te gaan klemmen. Hiermee probeert het paard de pijnscheuten te onderdrukken, maar dit zorgt juist ook weer voor extra druk op de zenuw... waardoor het paard continue tics zal vertonen.

Daar ligt misschien nog wel de grootste uitdaging voor de eigenaar om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Het vraagt een creatieve manier van denken, doorzettingsvermogen en vooral heel veel geduld!

Bij de kaak gerelateerde vorm van headshaking zijn de meest voorkomende triggers; aanspanning, kauwen maar bijvoorbeeld ook stress.  De alles bepalende factor hierin is natuurlijk de kaak.  Wist je dat de onderkaak (mandible) de grootste patroonzetter is van het lichaam? Dat wil zeggen dat de onderkaak de allergrootste impact heeft op het lichaam.  De onderkaak is het bewegende gedeelde van de kaak, welke wordt aangestuurd door diverse kauwspieren. Als er in één van deze spieren een beperking zit, wordt dus niet alleen de kaak beperkt maar eigenlijk het totale lichaam.  

Bij de kaak gerelateerde vorm van headshaking gaat dit nog een stapje verder. Want als je aan de kaak denkt en alles wat daar invloed op heeft dan zijn dat niet alleen de kauwspieren maar juist ook het gebit. Het gebit speelt een ontzettend belangrijke rol voor een optimaal functioneren van de kaak en het kaakgewricht.  Als het gebit niet in de juiste conditie verkeerd, dan heeft dit een negatieve invloed op de kaak, de kauwspieren en op het kaakgewricht. Zelfs zodanig dat hieruit zenuwbeklemmingen en soms zelfs beschadigingen kunnen ontstaan. 

Zo zit dat in elkaar

De kiezen van een paard zijn uiteinde van zenuwen en dan hebben we het voornamelijk over de tak van de Trigeminus die over de onderkaak loopt, en de tak die door de bovenkaak loopt. De kiezen van een paard rusten op elkaar waardoor het kaakgewricht stabiliteit heeft en het paard de kaak correct kan bewegen.

Paarden kauwen bijvoorbeeld van nature naar twee zijdes. Op die manier slijten ze hun gebit gelijkmatig af. Dit verandert wanneer er schade optreedt door bijv. een tandartsbehandeling waarbij teveel tandoppervlak wordt weggehaald of het paard schade oploopt aan de kauwspieren. Dan zie je dat het paard vaak eenzijdig begint te kauwen en daardoor niet in staat is om het gebit gelijkmatig af te slijten. Afhankelijk van waar de schade zich bevindt kan een paard bijvoorbeeld niet goed meer de kaak openen, opzij kauwen, nageven (naar voren schuiven van de kaak). En dat is wanneer er haken of andere onregelmatigheden ontstaan in het gebit. Dit heeft als gevolg dat het kaakgewricht niet langer de stabiliteit heeft die het nodig heeft en dat zorgt er weer voor dat ook het lichaam balans verliest.

Aanspanning.

Wanneer het paard dan in een bepaalde aanspanning komt dan leidt dit tot extra druk en kan deze zenuw dit niet verwerken waardoor er dus een snelle ongecontroleerde tic ontstaat. Echter is het begrip "aanspanning" vrij breed, dit heeft ook te maken met de opbouw van de druk en de plek waar dat deze zenuw bekneld is geraakt. Dus het ene paard laat bijvoorbeeld al tics zien als hij in beweging moet komen, terwijl het bij de ander veel meer om de aanspanning richting de verzameling van het lichaam gaat.

Kauwen.

Als een paard tics vertoont tijdens het kauwen, dan verteld dit eigenlijk dat er hierbij sprake is van een beklemming of beschadiging van een zenuw bij de wortel van de kiezen.  Dit ontstaat veelal als het gebit van het paard in kwestie te vlak is geveild, of bijvoorbeeld een elektrische behandeling heeft gehad. De uitdaging is vaak om de doorbloeding in dit gebied op gang te krijgen zodat de druk van de zenuw kan worden gehaald. Veelal vraagt dit dus ook om het laten uitbalanceren van het gebit, mits daar voldoende lengte voor over is.  

Stress.

Wanneer een paard stress of spanning ervaart, dan heeft het vaak de neiging om te gaan klemmen met de kaak. Hierbij wordt de onderkaak ook vaak iets naar achteren getrokken, waardoor er nog meer druk rond het kaakgewricht ontstaat en daarmee dus ook extra druk op de beklemming komt. Dit is wederom een belangrijke trigger bij de kaak gerelateerde vorm van het headshaking-syndroom.

Triggers:
Aanspanning

Kauwen
Stress

Symptomen:

Proppen maken
Niet goed kunnen kauwen
Veel stress
Niet kunnen ontspannen
Onbalans in het lichaam
Tongproblemen
Knarsetanden

Kenmerken:
Voornamelijk zichtbaar in beweging en of training.

Betreffende zenuwen:
Cranial Nerve 5 - Mandibular en Maxilla branche van de trigeminal - uiteinde van de kiezen en kauwspieren.

Schedeldeel:
Mandible (Onderkaak)
Maxilla (Bovenkaak)

Bij deze vorm wordt vaak gedacht dat een supplement kan bijdragen aan meer ontspanning in het lichaam. En er bestaan zeker supplementen die kunnen bijdragen aan het verminderen van spierspanning.

Echter is dat effect bij deze vorm van headshaking te weinig om daadwerkelijk voor een vermindering van klachten te zorgen. 

Daarbij lost het natuurlijk ook geen zenuwbeklemming of beschadiging op. 

Belangrijk is vooral dat je voor een langere periode (minstens 30 dagen) de klachten gaat monitoren. Door dagelijks de heftigheid van de tics te beoordelen op een schaal van 1:10. En daarbij dus ook alle aanwezige triggers bij te houden, kun je er na deze periode achter komen of jouw paard daadwerkelijk deze vorm van headshaking heeft. 

Zorg dat je in de tussentijd nog nergens conclusies aan gaat verbinden, want als je dat wel doet dan zet je daarmee ook je oogkleppen op en dan loop je ook een heleboel relevante informatie mis. Dat kan ertoe leiden dat je misleid wordt, en vervolgens in middelen gaat investeren die jou helaas nooit verder gaan helpen. Probeer dat echt te voorkomen. 

Ik deel mijn belangrijkste tips voor een succesvolle aanpak van het headshaking-syndroom in mijn gratis Headshaking Tutorials, zodat jij deze klachten van jouw paard op een logische en bewezen manier aan kunt pakken.

Allereerst is het belangrijk om de oorzaak te gaan achterhalen, en die is bij ieder paard met deze vorm vaak net even ietsje anders. Dit is ook precies waarom wat voor de één werkt, niet hoeft te werken voor de ander. Dus kijk niet teveel naar wat anderen hebben gedaan.

Daarnaast is het ook belangrijk dat je je niet focust op wat voor middelen je kunt inzetten om de klachten te onderdrukken, maar dat je echt de onderliggende oorzaak gaat aanpakken. Dus verspil geen tijd en geld aan allerlei druppels, supplementen, medicatie ect. maar zorg dat de onderliggende oorzaak wordt opgespoord en aangepakt.

Er is best veel wat je als eigenaar zelf kunt en moet doen. Uiteindelijk ben jij namelijk degene die beslissingen moet maken voor jouw paard, dat kan iemand anders niet doen. Het maken van een goede keuze, begint bij het verbeteren van je kennis. Pas als jij begrijpt wat er echt gaande is bij jouw paard, kun je daarin een goede keuze maken. Daarnaast is het ook echt belangrijk om gewoon logisch na te denken en de dingen vooral simpel te houden.

Verder kun je met de juiste tips en begeleiding ook best veel doen om jouw paard comfortabeler te maken. Dat is ook waarom ik een programma met begeleiding heb ontwikkeld om kennis, handvatten en tools te combineren tot een handleiding voor eigenaren van headshakers. Op die manier hoef je als eigenaar van een headshaker niet zelf meer te gaan dokteren. Maar heb je de mogelijkheid om een handleiding te volgen die volledig voor je is uitgewerkt. En waarbij je ook nog eens toewerkt naar het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Hier kun je alle informatie vinden over dit programma.

Reina W.

cursist Headshaking Guide